Do konsultacji społecznych trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych. Projekt ustawy ma na celu doprecyzowanie przepisów i uproszczenie obowiązku sprawozdawczego oraz poprawę efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Projekt zakłada szereg uproszczeń - co dokładnie się zmieni?
Uproszczenie obowiązku sprawozdawczego o praktykach płatniczych
Projekt zakłada wyłączenie ze sprawozdań świadczeń przedawnionych oraz świadczeń pomiędzy spółkami w ramach jednej grupy kapitałowej.
Z obowiązku sprawozdawczego zwolnione zostaną spółki, wchodzące w skład podatkowych grup kapitałowych. Sam termin na złożenie sprawozdania zostanie wydłużony z 31 stycznia na 30 kwietnia.
Doprecyzowanie i uregulowanie kwestii dotyczących obowiązku sprawozdawczego o praktykach płatniczych
Według projektu w przypadku spółek komandytowych obowiązek sprawozdawczy za spółkę spoczywa na komplementariuszu, prowadzącym sprawy spółki.
Nowelizacja zakłada uregulowanie kwestii składania korekty sprawozdania, polegającej na wskazaniu wprost w przepisie, że w przypadku, gdy ujawniono błędy mające istotny wpływ na ogólny obraz praktyk płatniczych podmiotu, sprawozdanie można skorygować. Korekty można by dokonać poprzez złożenie nowego sprawozdania, przy czym wymagane będzie również uzasadnienie przyczyny korekty. Poprawione sprawozdanie będzie można przesłać w aplikacji do składania sprawozdań dostępnej na stronie www.biznes.gov.pl.
Przepisy przewidują także wskazanie wprost w ustawie kursu walutowego, po którym należy przeliczać świadczenia spełnione/niespełnione otrzymane/nieotrzymane w walutach na potrzeby sprawozdawczości oraz postępowania w sprawie nadmiernych opóźnień, a także dookreślenie z jaką dokładnością należy wykazywać wartość świadczeń i udziałów – proponuje się wskazać wprost w ustawie, że wartości w sprawozdaniu podaje się z dokładnością odpowiednio do 1 grosza i setnych części procentu.
Nowelizacja doprecyzowuje zasady składania pełnomocnictwa, a także zmienia sposób sprawozdawania świadczeń spełnionych i otrzymanych. Zmiana polega na wykazywaniu w sprawozdaniu wartości świadczeń pieniężnych otrzymanych/spełnionych w odniesieniu do terminów umownych, a gdy termin umowny będzie niezgodny z ustawowym w odniesieniu do maksymalnego terminu ustawowego, zamiast w terminach liczonych od dnia wystawienia faktury.
Zmienia się także sposób raportowania wartości świadczeń pieniężnych nieotrzymanych i niespełnionych, które należy wykazywać z podaniem terminu opóźnienia – w ramach określonych przedziałów.
Projekt określa termin publikacji sprawozdań w BIP – proponuje się, aby minister właściwy do spraw gospodarki publikował zbiorcze zestawienie sprawozdań corocznie w terminie do 31 lipca.
Poprawa efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych i uelastycznienie modelu karania
Nowelizacja zmienia zasady karania za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez wprowadzenie uznaniowości Prezesa UOKiK przy wymiarze kary, wraz ze wskazaniem przesłanek/dyrektyw wymiaru kary oraz modyfikację wzoru, według którego będzie liczona maksymalna kara za nadmierne opóźnienie ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Proponowana metoda obliczania kary umożliwi przyspieszenie i uproszczenie prowadzonych postępowań. Maksymalna wysokość wymierzanych kar nadal będzie uzależniona od wartości zatorów.
Projekt wprowadza instytucję tzw. wezwań miękkich (na wzór art. 49a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów). Prezes UOKiK, bez wszczynania postępowania, będzie mógł wystąpić do przedsiębiorcy w sprawach z zakresu nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Celem jest przede wszystkim prewencja, kształtowanie świadomości oraz możliwość zmiany praktyki przedsiębiorcy bez konieczności wszczęcia postępowania, co umożliwia szybsze podejmowanie działań przez Prezesa UOKIK.
Dodatkowo, projekt wyłącza opóźnienia w ramach grup kapitałowych z zakresu postępowań w sprawie nadmiernych opóźnień i wprowadza zasady przewalutowania świadczeń pieniężnych wyrażonych w walutach obcych.
Oświadczenie o statusie
Projekt nakłada obowiązek składania oświadczenia o swoim statusie na wszystkich dużych przedsiębiorców.
Obecnie tylko duzi przedsiębiorcy, będący dłużnikami, mają obowiązek składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o swoim statusie. W praktyce dochodzi do sytuacji kiedy ich duzi kontrahenci zatajają swój status, żeby móc korzystać z odsetek ustawowych, lub po krótszym terminie - z odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Ponadto proponuje się, aby oświadczenie było składane raz w danej relacji biznesowej, a aktualizacja byłaby wymagana w przypadku zmiany statusu - zgodnie z obowiązującymi przepisami oświadczenie składa się w przypadku każdej transakcji handlowej.
Nieważność zastrzeżeń umownych
Nowelizacja wprowadza nieważność zastrzeżenia umownego, zakazującego wierzycielowi zbywanie wierzytelności. Umowny zakaz cesji wierzytelności jest szczególnie dotkliwy w relacjach asymetrycznych, w których występuje element przewagi kontraktowej.
Niemniej zaproponowane rozwiązanie odnosi się również do transakcji symetrycznych. Nie ma bowiem uzasadnienia, aby podmiot, który nie wywiązuje się ze swojego podstawowego obowiązku umownego, którym jest regulowanie świadczenia pieniężnego w terminie, mógł jednocześnie powoływać się na zastrzeżenie umowne o niedopuszczalności cesji.
Jednocześnie ze względu na szczególną sytuację podmiotów publicznych będących podmiotami leczniczymi, zaproponowano wyłączenie z projektowanej regulacji transakcji handlowych, w których podmioty te występują w roli dłużników.
O oczekiwanych i projektowanych zmianach tzw. ustawy o zatorach płatniczych pisaliśmy już na blogu kilkukrotnie. Zachęcamy do lektury wpisów „Ustawa o zatorach płatniczych w pigułce” oraz „Sprawozdanie o stosowanych terminach zapłaty w transakcjach handlowych”.
Komentarz
Proponowane zmiany zmierzają w dobrym kierunku – szczególnie na uwagę zasługują „miękkie wezwania”, które mają charakter prewencyjny.
Nie wszystkie postulowane zmiany zostały uwzględnione. Niestety, projektodawca nie uwzględnił postulowanej zmiany wyłączenia z regulacji transakcji symetrycznych pomiędzy dużymi podmiotami. W projekcie zaproponowano również wyłączenie z obowiązku sprawozdawczego świadczeń wynikających z transakcji handlowych, pomiędzy podmiotami należącymi do tej samej grupy kapitałowej. Projektodawca uznał, że opóźnienia w spełnianiu świadczeń pieniężnych, generowane pomiędzy podmiotami działającymi w ramach jednej grupy kapitałowej, nie mają wpływu na zewnętrzny rynek, ani na działające na nim podmioty - a w konsekwencji, nie przyczyniają się one do powstawania zatorów płatniczych. To ostatnie może być co najmniej dyskusyjne.
