Ustawa o tzw. zatorach płatniczych (ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wraz z ustawą zmieniającą) wprowadziła od 1 stycznia 2020r. istotne zmiany do zasad rozliczeń z kontrahentami, niezależnie od wielkości bądź profilu działalności firmy. Nowe przepisy dają też 'oręż' przy negocjacjach z większymi kontrahentami. Na jej podstawie zostało wszczętych kilkadziesiąt postępowań przez Prezesa UOKIK.
Poniżej przedstawiamy wskazówki w zakresie podstawowych regulacji.
Uznanie za czyn nieuczciwej konkurencji nieuzasadnionego wydłużania terminów zapłaty
W praktyce:
- dostawca towaru lub usługi może domagać się roszczeń cywilnoprawnych, w tym zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań, naprawienia wyrządzonej szkody
Zmiany dopuszczalnych maksymalnych terminów zapłaty i wprowadzenia dotkliwych narzędzi/sankcji dla wierzyciela za ich niedochowanie
- 30 dni - podstawowy termin płatności
- 60 dni chyba że strony postanowią w umowie inaczej i termin ten nie będzie rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela
- 60 dni bez możliwości wydłużenia – gdy dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem mikro-, mały lub średni przedsiębiorca
W praktyce:
- Duży przedsiębiorca nie będzie mógł uzgodnić dłuższego niż 60 dni terminu zapłaty z mikro, małym i średnim przedsiębiorcą
- Wierzyciel będzie mógł odstąpić lub wypowiedzieć umowę, jeżeli termin zapłaty w umowie przekracza 120 dni
- Wierzycie będzie mógł dochodzić odsetek od terminów zapłaty przekraczających 30 dni (uwaga: wyższych niż standardowo)
- Wierzycielowi będzie przysługiwać (bez wezwania) rekompensata za koszty odzyskiwania należności – w zależności od kwoty zobowiązania od 40 eur do 100 eur
Wprowadzenie na gruncie podatków CIT / PIT mechanizmu odliczania tzw. "złych długów", co oznacza:
- Możliwość pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania CIT / PIT o wartość nieuregulowanej wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego
- Obowiązek zwiększenia przez dłużnika podstawy opodatkowania CIT / PIT o kwoty nieuregulowanych zobowiązań.
W praktyce:
- W pewnym skrócie, ustawa wprowadza możliwość rozpoznania skutków podatkowych w podatkach PIT i CIT bez konieczności długotrwałego postępowania zmierzającego do wykazania bezskuteczności egzekucji.
Ułatwienia w zakresie uzyskania zabezpieczenia sądowego dochodzonych od kontrahentów roszczeń, których wartość nie przekracza 75 tys. złotych, o ile od terminu zapłaty minęło już co najmniej 3 miesiące.
Powód dochodzący takiej należności nie będzie już musiał wykazywać interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Wystarczy, że uprawdopodobni samo roszczenie.
W praktyce:
- Dotychczas, w celu uprawdopodobnienia interesu prawnego musieli oni argumentować, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania sądowego. Zabezpieczenie było zatem możliwe w wyjątkowych sytuacjach, np. jeżeli trzeba było działać szybko, bo zobowiązany wyzbywał się majątku lub go ukrywał.
- Teraz budowanie takiej argumentacji nie będzie konieczne.
Nowe uprawnienia Prezesa UOKiK do wszczynania i prowadzenia postępowań o nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych oraz nakładania wysokich kar
W praktyce:
- Możliwość nakładania administracyjnych kar pieniężnych na przedsiębiorców stosujących praktyki polegające na tzw. nadmiernym opóźnianiu się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. O takiej praktyce będzie można mówić w sytuacji, w której w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń niespełnionych przez przedsiębiorcę oraz spełnionych przez niego po terminie wyniesie co najmniej 2 mln złotych (w latach 2020-2021 5 mln zł).
- Postępowanie może ono zakończyć się karą pieniężną, której wysokość będzie zależeć od wartości niezapłaconych faktur i długości opóźnień. Decyzje o nałożeniu kary będą publikowane na stronie internetowej UOKiK.
- Możliwość kontroli przedsiębiorców u przedsiębiorcy nadmiernie opóźniających się z płatnościami.
Konieczność starannej weryfikacji kontrahentów w zakresie ich statusu (mały, średni i duży przedsiębiorca)
W praktyce:
- Konieczność zweryfikowania swoich partnerów handlowych pod kątem ich przynależności do kategorii mikro, małego, średniego lub dużego przedsiębiorstwa
- Uzależnienie terminów płatności w istniejących lub przyszłych umowach od ww. klasyfikacji.
Obowiązek złożenia corocznie publicznie dostępnego sprawozdania o stosowanych terminach transakcji handlowych (dotyczy podatników z art. 27b ust.2 ustawy o CIT)
W praktyce:
- Zobowiązanie największych przedsiębiorców (tj. tych, którzy uzyskują przychód powyżej 50 EUR rocznie) oraz podatkowych grup kapitałowych do sporządzania raportów na temat stosowanych przez nich praktyk płatniczych.
- Raporty będzie się składało ministrowi właściwemu do spraw gospodarki
- Będą one publicznie dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej po to, aby umożliwić kontrahentom takich podmiotów weryfikację, w jaki sposób stosują one zmienione przepisy o terminach zapłaty.
Obowiązek składania przez dużych przedsiębiorców (w rozumieniu definicji wprowadzonej Ustawą) swoim kontrahentom oświadczenia o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy
W praktyce:
- Zobowiązanie największych przedsiębiorców do ujawniania swoim kontrahentom posiadanej pozycji.
- Ułatwienie dla mikro, średnich i małych przedsiębiorców weryfikacji sytuacji finansowej w kontekście uprawnień wynikających z Ustawy.
