To producent powinien dopilnować, aby zastosowana nazwa odzwierciedlała rzeczywisty charakter użytego komponentu, pozwalając na odróżnienie surowca rozdrobnionego od mechanicznie odkostnionego, a w efekcie odróżnienie (i wybór) produktu lepszej jakości od produktu, do wytworzenia którego użyto surowca gorszej jakości.

Taka teza płynie z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, który rozstrzygnął sprawę ze skargi przedsiębiorstwa na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w przedmiocie odmowy przyznania znaku jakości. W omawianym stanie faktycznym, przedsiębiorca oznakował surowiec używany w produkcji jako „rozdrobniony łosoś” podczas gdy wewnętrzna dokumentacja i identyfikacji surowca wskazywała na „mechanicznie odkostniony produkt rybołówstwa”.

Prawidłowe znakowanie środków spożywczych

Szczegółowe wymagania odnoszące się do oznakowania środków spożywczych zawiera rozporządzenie (UE) nr 1169/2011, które w art. 6 wskazuje, że każdemu środkowi spożywczemu przeznaczonemu do dostarczenia konsumentowi finalnemu lub do zakładów żywienia zbiorowego muszą towarzyszyć informacje na temat żywności zgodne z tym rozporządzeniem.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 lit. a cyt. rozporządzenia informacje na temat żywności oznaczają informacje dotyczące danego środka spożywczego udostępniane konsumentowi finalnemu za pośrednictwem etykiety, innych materiałów towarzyszących lub innych środków, w tym nowoczesnych narzędzi technologicznych lub przekazu ustnego.

Chodzi o zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów w zakresie informacji na temat żywności, przy uwzględnieniu różnic percepcji ze strony konsumentów i ich potrzeb informacyjnych, z równoczesnym zapewnieniem płynnego funkcjonowania rynku wewnętrznego (art. 1 ust. 1 rozporządzenia 1169/2011). Rozporządzenie to określa ogólne zasady, wymogi i zakresy odpowiedzialności dotyczące informacji na temat żywności, a w szczególności etykietowania żywności (art. 1 ust. 2).

Przez etykietowanie - stosownie do art. 2 ust. 2 lit. j rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 - rozumie się wszelkie napisy, dane szczegółowe, znaki handlowe, nazwy marek, ilustracje lub symbole odnoszące się do danego środka spożywczego i umieszczone na wszelkiego rodzaju opakowaniu, dokumencie, ulotce, etykiecie, opasce lub pierścieniu towarzyszącym takiej żywności lub odnoszącym się do niej.

Etykieta jako element jakości handlowej

Oznakowanie artykułów rolno-spożywczych jest istotnym elementem jakości handlowej.

Obowiązkiem producenta jest wprowadzanie do obrotu produktów oznakowanych zgodnie z przepisami, w sposób rzetelny, jasny i łatwo zrozumiały dla konsumenta. Jak wskazuje się w orzecznictwie, etykieta jest wizytówką producenta (por.m.in. wyrok WSA w Warszawie z 19 maja 2010 r., sygn. akt VI SA/Wa 478/10).

Poprzez treść etykiety producent wypełnia obowiązek przekazania konsumentowi wymaganych prawem informacji. Odczytując tekst etykiety, konsument podejmuje decyzję o wydaniu swoich pieniędzy. Wszelkie zaniedbania zakresie prawidłowego etykietowania trzeba uznać za oczywiste naruszenie interesów konsumenta.

Jeśli etykieta produktu nie zawiera tego, co powinna, lub jest elementem manipulacji, oznacza to, że producent narusza ciążące na nim obowiązki w zakresie znakowania, a więc nie może zapewnić wystarczająco dobrej jakości produkcji i/lub jej bezpieczeństwa.

MOM a mięso

Mięso odkostnione mechanicznie (określane również "odzyskanym mechanicznie") różni się w istotnym stopniu od wyobrażenia "mięsa", jakie funkcjonuje w świadomości konsumenta. Z tego też względu wyłączono je z zakresu definicji mięsa określonej w dyrektywie Komisji 2001/101/WE10 regulującej kwestię definicji mięsa na potrzeby etykietowania.

W rezultacie wymagane jest wyraźne określenie produktu jako MOM i wskazanie gatunku zwierzęcia, z którego zostało ono uzyskane. Powyższą zasadę stosuje się do etykietowania produktów objętych unijną definicją "mięsa odkostnionego mechanicznie". Podobnie na skutek mechanicznego odkostnienia produktu rybołówstwa dochodzi do zmiany właściwości takiego produktu co wynika wprost z przepisów prawa unijnego.

Stosownie do pkt 3.4 załącznika I rozporządzenia (WE) Nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego: "Mechaniczne odkostnione produkty rybołówstwa" to produkty uzyskane wskutek usunięcia z nich mięsa za pomocą środków mechanicznych, co prowadzi do utraty lub modyfikacji struktury mięsa.

Komentarz

Z wyroku wynika, że sposób i stopień przetworzenia składnika produktu spożywczego ma istotne znaczenie dla konsumenta. Stopień przetworzenia żywności wpływa nie tylko na ocenę jakości handlowej danego produktu, ale również na wymogi w zakresie prawidłowego etykietowania.

O NAS

W Fairlegal zapewniamy praktyczne i nastawione na rozwiązania doradztwo w zakresie prawa żywnościowego. Nasz zespół doświadczonych ekspertów zapewnia zawsze aktualną wiedzę, bogate doświadczenie i praktyczne wsparcie. Jeśli potrzebujesz pomocy lub chcesz dowiedzieć się więcej - skontaktuj się z nami: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Źródło: Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 lutego 2023 r, sygn.. II GSK 472/21