Projekt opinii EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) ocenia zagrożenia dla zdrowia publicznego związane z obecnością nitrozoamin w żywności.
Co to są nitrozaminy?
Nitrozoaminy (lub bardziej formalnie N-nitrozoaminy) to związki chemiczne, które mogą tworzyć się w żywności w wyniku przygotowywania i przetwarzania żywności. Znaleziono je w kilku rodzajach żywności, takich jak wędliny, przetworzone ryby, kakao, piwo i inne napoje alkoholowe. Nitrozoaminy mogą być również obecne w wielu innych produktach spożywczych, takich jak gotowane mięso, przetworzone warzywa, zboża, mleko i produkty mleczne lub sfermentowane, marynowane i przyprawione produkty spożywcze. Niektóre nitrozoaminy są genotoksyczne (mogą uszkadzać DNA) i rakotwórcze (mogą powodować raka).
Projekt opinii EFSA
Prof. Bettina Grasl-Kraupp jest przewodniczącą grupy roboczej Panelu EFSA ds. Zanieczyszczeń w Łańcuchu Żywnościowym (CONTAM), która opracowała opinię w sprawie nitrozoamin, która jest obecnie przedmiotem konsultacji społecznych do 22 listopada 2022 r.
EFSA ocenia potencjalny wpływ i zagrożenie na skutek spożywania nitrozoamin przez ludzi i zwierzęta. W ocenie stwierdzono, że jest wysoce prawdopodobne, że we wszystkich grupach wiekowych, narażenie na nitrozoaminy w diecie przekracza poziom problematyczny dla zdrowia ludzi.
Ocena ryzyka związanego z substancjami genotoksycznymi i rakotwórczymi
Oceniając substancje genotoksyczne i rakotwórcze, które są niecelowo obecne w łańcuchu żywnościowym, EFSA oblicza margines narażenia (MOE) dla konsumentów. MOE to stosunek dwóch czynników: dawki, przy której obserwuje się niewielki, ale mierzalny niekorzystny efekt, oraz poziomu narażenia na substancję dla danej populacji. Ogólnie rzecz biorąc, wskaźnik powyżej 10 000 wskazuje na relatywnie niski wpływ narażenia konsumentów.
Ocena jest powiązana z opinią EFSA w sprawie azotanów i azotynów opublikowaną w 2017 r. Azotyny mogą być związane z tworzeniem nitrozoamin. W ramach ponownej oceny bezpieczeństwa azotynów i azotanów przeprowadzonej w 2017 r. eksperci EFSA zauważyli wysoki poziom nitrozoaminy w produktach mięsnych, ale nie mieli wystarczających informacji, aby powiązać te poziomy z azotynami celowo dodawanymi do żywności.
Konsultacje publiczne
EFSA jest zainteresowana otrzymywaniem informacji zwrotnych na temat wszystkich aspektów swojej opinii, w szczególności na temat zastosowanych scenariuszy oceny narażenia, w celu zmniejszenia niepewności w obliczaniu narażenia poprzez dietę. Niepewność wynika z wysokiego odsetka wyników występowania poniżej granic oznaczalności oraz ograniczonej dostępności danych do oceny narażenia na nitrozoaminy w diecie. Projekt opinii naukowej jest otwarty do konsultacji publicznych do dnia 22 listopada 2022 r. – więcej w linku EFSA.
