- Ważne
Wraz ze wzrostem popularności produktów naturalnych, zwiększyła się ilość pytań nurtujących zarówno producentów, jak i konsumentów odnośnie oznaczania ich mianem „naturalnych”. W przepisach na próżno szukać definicji pojęcia „produktu naturalnego”, dlatego też przyjęto, iż każdy przypadek oznaczania danego wyrobu lub składnika „naturalnym” należy rozpatrywać indywidualnie. Istnieją jednak pewne wytyczne, które mogą być pomocne przy takiej klasyfikacji.
Podejmując próbę zdefiniowania przedmiotowego pojęcia przydatne są zalecenia opracowane przez Brytyjską Agencję ds. Standardów Żywności FSA w 2002 r. i poprawione w 2008 r., zgodnie z którymi termin „naturalny” oznacza, że dany produkt:
- został wytworzony ze składników naturalnych, np. składników pochodzenia naturalnego,
- nie powstał ze składników wyprodukowanych przez człowieka lub takich, w których powstanie człowiek ingerował.
Natomiast, błędem jest stosowanie tego terminu w przypadku żywności lub jej składników, których skład został zmodyfikowany przy zastosowaniu:
- substancji chemicznych
- substancji, które składają się z produktów nowych technologii
- dodatków do żywności oraz aromatów stanowiących produkt przemysłu chemicznego lub otrzymywanych w wyniku procesów chemicznych.
Warto podkreślić, iż same procesy technologiczne jak mrożenie, sterylizacja, koncentracja bądź pasteryzacja dyskwalifikują dane produkty do określenia ich mianem żywności naturalnej. Wówczas, jeśli skład spełnia kryteria „naturalnego”, może być on jedynie nazywany „wyprodukowanym z naturalnych składników”, sam w sobie jednak żywnością naturalną nie jest.
Powszechnie, znaczenie określenia „naturalny” jest wielorakie i nierzadko powiązane ze smakiem produktu, pochodzeniem surowców danego środka spożywczego, z rodzajem zastosowanej technologii (tradycyjne metody wytwarzania), bądź też z pozyskiwaniem do produkcji surowców niemodyfikowanych genetycznie.
Ponadto, analizując poprawność użycia tego terminu, należy również zwrócić uwagę na potrzebę stosowania go zgodnie z:
- przepisami Rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 w zakresie niewprowadzania w błąd konsumentów;
- powszechnie akceptowanym znaczeniem.
W związku z powyższym, używając w oznakowaniu produktu określenia „naturalny”, „natura” nie należy dezorientować konsumenta lub wprowadzać go w błąd.
Kolejnym pomocniczym dokumentem podczas oceny składników produktów pod kątem naturalności jest Międzynarodowa Specyfikacja techniczna ISO/TS 19657:2019-01 o nazwie „Definicje i kryteria techniczne dla składników żywności uznawanych za naturalne” (uzgodniona przez członków Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO).
Co ważne, w Polsce również funkcjonuje podobny dokument tzw. Polska Norma, ustalająca zasady i wytyczne opracowywane przez zainteresowane podmioty (przedstawicieli branży, jednostki naukowe, z uwzględnieniem również najnowszych technologii postępowania z surowcami) z własnych środków. Korzystanie z powyższych źródeł mogą stanowić dobry punkt odniesienia dla producentów żywności.
Praktyczny Komentarz:
Podsumowując, z uwagi na brak jasnych regulacji, zagwarantowanie prawidłowego oznakowania środka spożywczego jako „naturalny” może przysparzać trudności.
Właściwa klasyfikacja leży w gestii przedsiębiorców, którzy powinni mieć na uwadze wspomniane wyżej wytyczne, a także właściwie ocenić, czy dane określenie nie wzbudzi wątpliwości konsumenta bądź służb kontrolnych. To producenci bowiem ponoszą odpowiedzialność za wprowadzaną do obrotu żywność i właściwe jej oznaczenie. Powinni zatem każdorazowo upewnić się czy wskazane oznakowanie produktu, będzie uznane za poprawne w danym kraju. Nie należy jednak zapominać, iż stwierdzenie, że dane oznakowanie wprowadza w błąd należy ostatecznie do służb kontrolnych, a rozstrzygnięcie ewentualnych kwestii spornych co do interpretacji przepisów należy do sądów.
Autorka: Oliwia Gatz
