Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) to organ, którego kontroli podlegają producenci produktów spożywczych. Jej celem jest zapewnienie jakości handlowej.
Jakie są obowiązki IJHARS?
IHARS sprawuje nadzór nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych w produkcji i obrocie, w tym wywożonych za granicę, kontroluje jakość handlową artykułów rolno-spożywczych sprowadzanych z zagranicy, przeprowadza także kontrolę graniczną tych artykułów oraz dokonuje oceny i wydaje świadectwa w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.
Czym są zalecenia pokontrolne i jakie są sankcje za ich niewykonanie?
W przypadku wykrycia nieprawidłowości w trakcie przeprowadzanej kontroli wojewódzki inspektor jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (WIJHARS) wydaje kontrolowanemu przedsiębiorstwu tzw. zalecenie pokontrolne, wyznaczając jednocześnie termin na ich usunięcia.
W przypadkach, gdy przedsiębiorca nie usunie nieprawidłowości w wyznaczonym, wojewódzcy inspektorzy JHARS mogą wydać decyzje administracyjne (na podst. Art. 40a ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz nałożyć kary pieniężne.
Dodatkowo organy inspekcji stosują kary pieniężne wobec osób, które m.in.: uniemożliwiają bądź utrudniają organom przeprowadzenie kontroli, wprowadzają do obrotu produkty rolno-spożywcze, które nie spełniają wymaganej jakości handlowej, bądź są zafałszowane np. mają zawyżone zawartości składników wprowadzają do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów bez zgody wojewódzkiego inspektora zmieniają sposób zabezpieczeń.
Naruszenie obowiązków a obowiązek wymierzenia kary przez WIJHARS
W jednej ze spraw, Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie wydał wyrok, w którym rozstrzygnięto kwestię wykonania zaleceń pokontrolnych i obowiązku wymierzenia kary za naruszenie obowiązków wynikających z art. 40a ust. 1 ustawy z 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.
Przedmiotem sporu było skarga producenta środków spożywczych na decyzję Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych w przedmiocie kary pieniężnej za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych o niewłaściwej jakości handlowej. Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych przeprowadził bowiem kontrolę w spółce w zakresie jakości handlowej koncentratów spożywczych.
Przeprowadzona kontrola wykazała, że w odniesieniu do trzech rodzajów produktów wykryto następujące naruszenia:
- w oznakowaniu podkreślono graficznie informację "bez dodatku konserwantów";
- producent zastosował nazwę produktu, sugerującą że dany składnik znajduje się w jego składzie, pomimo że z informacji w oznakowaniu wynikało, iż było to niezgodne z prawdą;
- nie umieszczono w nazwie opisu technologicznego wskazującego na rodzaj produktu;
- w oznakowaniu użyto sformułowania wskazujące, że produkt posiada naturalne składniki, a kontrolowany nie przedstawił dokumentów na potwierdzenie naturalności zastosowanych aromatów;
- w oznakowaniu podkreślono graficznie informację "bez konserwantów" oraz użyto określenia "domowy", choć brak konserwantów był typową cechą dla tego rodzaju produktów, bowiem nie stosuje się ich przy tej konkretnej obróbce składników.
Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego WIJHARS zakazał wprowadzenia do obrotu zakwestionowanych partii powyższych produktów do czasu zmiany oznakowania na zgodne z obowiązującymi przepisami, nadając im rygor natychmiastowej wykonalności. Na tę decyzję Spółka wniosła odwołanie, a następnie w wyniku ponownie przeprowadzonego postępowania administracyjnego WIJHARS wymierzył Spółce karę pieniężną za wprowadzenie do obrotu koncentratów spożywczych o niewłaściwej jakości handlowej. Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem, Spółka ponownie złożyła odwołanie, wnosząc o uchylenie decyzji i umorzenie postępowania w sprawie bądź wymierzenie kary w znacząco niższej wysokości.
Wśród zarzutów dot. błędnej wykładni przepisów z zakresu prawa żywnościowego, spółka podniosła, iż naruszono art. 8 oraz art. 11 k.p.a. przez wszczęcie postępowania w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej po kilkunastu miesiącach od zakończenia kontroli, w sytuacji, gdy skarżąca w tzw. międzyczasie wykonała zalecenia pokontrolne, a organ nie zgłosił zastrzeżeń co do sposobu ich wykonania. W tym czasie uległy także zmianie przepisy, co również podniosła strona skarżąca.
WSA w Warszawie w wydanym wyroku wyraził szereg istotnych poglądów dotyczących m.in. kwestii intertemporalnych, wskazując iż zasadnym było zastosowanie przez organ prawa obowiązującego w dacie kontroli u przedsiębiorcy, a nie przepisów zmienionej ustawy. Sąd - odnosząc się do zarzutów skargi - wskazał, że organ miał rację twierdząc, że zastosowane przepisy nie ustanawiają ram czasowych na wydanie decyzji o nałożeniu kary po stwierdzeniu naruszenia z art. 40a ust. 1 ww. ustawy.
“Upływ czasu nie powoduje bowiem wygaśnięcia obowiązku organu do wymierzenia kary za to naruszenie. Brak także przepisu, który unieważniałby ten obowiązek na skutek wykonania przez podmiot zaleceń pokontrolnych odnoszących się do naruszenia, za które nakłada się karę w decyzji”.
Sąd wskazał również, iż nie jest w sprawie sporny stan prawny, z którego wynikają podstawy nałożonej kary, że do koncentratów spożywczych nie można stosować substancji konserwujących. Słuszna zatem - zdaniem Sądu - była ocena organu, że umieszczenie na etykiecie wyrobu gotowego sformułowania "bez konserwantów" wprowadza w błąd przeciętnego konsumenta. Oznaczenie takie sugeruje bowiem, że produkt posiada szczególne właściwości, podczas gdy wszystkie podobne środki spożywcze posiadają takie same w tym zakresie właściwości. WSA utrzymał zatem decyzję WIJHARS w mocy i orzekł, że upływ czasu nie powoduje wygaśnięcia obowiązku organu do wymierzenia kary za naruszenie.
Nadto wskazał, iż brakuje przepisu, który unieważniałby ten obowiązek na skutek wykonania przez podmiot zaleceń pokontrolnych odnoszących się do naruszenia, za które nakłada się karę w decyzji. Co więcej, WSA przyjął iż, to na producencie produktu spożywczego spoczywa bezwzględny obowiązek zapewnienia zgodności tego produktu z wymogami prawa żywnościowego, a fakt, iż tzw. przeciętny konsument jest osobą dobrze poinformowaną, uważną i racjonalną, nie zwalnia producenta z obowiązku prawidłowego oznaczania wyrobów.
Jeśli Twoja firma jest w trakcie kontroli WIJHARS i nie masz pewności jak postępować, zapraszamy do kontaktu: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub +48 532 990 560.
Źródła:
- Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie VI SA/Wa 2901/15
- Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2178 z późn zm.)
