Projekt zmian ustawy antyzatorowej – jakie są planowane zmiany?

W toku stosowania ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tzw. ustawa antyzatorowa) pojawiły się liczne postulaty w dużej mierze dotyczące nowego obowiązku składania sprawozdań o praktykach płatniczych przez podmioty do tego zobowiązane. Według projektodawców, doświadczenia z dotychczasowego stosowania przepisów w tym zakresie pokazują, że w niektórych aspektach potrzebne jest uproszczenie tego obowiązku, jak również doprecyzowanie i dodatkowe uregulowanie niektórych kwestii w celu wyeliminowania pojawiających się wątpliwości.

Ustawą z 2019 r. wprowadzono również przepisy dot. postępowań prowadzonych przez Prezesa UOKiK w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Również z dotychczasowego doświadczenia z funkcjonowania tego instrumentu wynika, że konieczna jest modyfikacja niektórych rozwiązań, w celu poprawy efektywności postępowania.

Projekt ustawy ma na celu doprecyzowanie przepisów i uproszczenie obowiązku sprawozdawczego oraz poprawę efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

Najważniejsze propozycje zmian w ustawie antyzatorowej:

1) uproszczenie obowiązku sprawozdawczego o praktykach płatniczych

• wyłączenie ze sprawozdań świadczeń z transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (w praktyce w tym obszarze nie występują zatory),
• wyłączenie ze sprawozdań świadczeń przedawnionych - w związku z tym, że dłużnik jest chroniony instytucją przedawnienia, nie ma uzasadnienia, żeby w sprawozdaniu wykazywać również wartości przedawnionych świadczeń pieniężnych z lat poprzednich,
• wyłączenie ze sprawozdań świadczeń pomiędzy spółkami w ramach jednej grupy kapitałowej,
• zwolnienie z obowiązku sprawozdawczego publicznych podmiotów leczniczych i podmiotów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (wyjaśnienie zwolnienia podmiotów leczniczych z obowiązku sprawozdawczego przedstawiono w uzasadnieniu do projektu ustawy),
• zwolnienie z obowiązku sprawozdawczego spółek wchodzących w skład podatkowych grup kapitałowych,
• wydłużenie terminu na złożenie sprawozdania z 31 stycznia na 30 kwietnia.

2) doprecyzowanie i uregulowanie kwestii dotyczących obowiązku sprawozdawczego o praktykach płatniczych

• uregulowanie w ustawie, że w przypadku spółek komandytowych obowiązek sprawozdawczy za spółkę ma komplementariusz prowadzący sprawy spółki,
• uregulowanie kwestii składania korekty sprawozdania – proponuje się wskazać wprost w przepisie, że w przypadku, gdy co najmniej w jednej pozycji przekazanego sprawozdania dane uległy zmianie o co najmniej 10% wartości, sprawozdanie należy skorygować (korekty będzie można dokonać poprzez złożenie nowego sprawozdania. Wymagane będzie również uzasadnienie przyczyny korekty,
• wskazanie wprost w ustawie kursu walutowego, po którym należy przeliczać świadczenia spełnione/niespełnione otrzymane/nieotrzymane w walutach na potrzeby sprawozdawczości oraz postępowania w sprawie nadmiernych opóźnień,
• dookreślenie z jaką dokładnością należy wykazywać wartość świadczeń i udziałów – proponuje się wskazać wprost w ustawie, że wartości w sprawozdaniu podaje się z dokładnością odpowiednio do 1 grosza i setnych części procentu,
• doprecyzowanie zasad składania pełnomocnictwa,
• zmiana sposobu sprawozdawania świadczeń spełnionych i otrzymanych – wykazywanie w sprawozdaniu ogólnej wartości świadczeń pieniężnych otrzymanych/spełnionych w terminie określonym w umowie, a gdy termin umowny będzie niezgodny z ustawowym – w odniesieniu do maksymalnego terminu ustawowego, (zamiast raportowania tych świadczeń w terminach liczonych od dnia wystawienia faktury w ramach poszczególnych przedziałów czasowych),
• zmiana sposobu raportowania wartości świadczeń pieniężnych nieotrzymanych i niespełnionych – wykazywanie tych świadczeniem z podaniem terminu opóźnienia liczonego od przekroczenia terminu określonego w umowie, w ramach poszczególnych przedziałów czasowych,
• określenie w ustawie terminu publikacji sprawozdań w BIP – proponuje się, aby minister właściwy do spraw gospodarki publikował zbiorcze zestawienie sprawozdań corocznie w terminie do 31 sierpnia;

3) poprawa efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych i uelastycznienie modelu karania

• zmiana zasad karania za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez wprowadzenie uznaniowości Prezesa UOKiK przy wymiarze kary, wraz ze wskazaniem przesłanek/dyrektyw wymiaru kary oraz modyfikację wzoru, według którego będzie liczona maksymalna kara za nadmierne opóźnienie ze spełnianiem świadczeń pieniężnych (zaproponowana metoda obliczania kary umożliwi przyspieszenie i uproszczenie prowadzonych postępowań. Jednocześnie maksymalna wysokość wymierzanych kar nadal będzie uzależniona od wartości zatorów),
• wprowadzenie instytucji tzw. wezwań miękkich (na wzór art. 49a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów): Prezes UOKiK, bez wszczynania postępowania, będzie mógł wystąpić do przedsiębiorcy w sprawach z zakresu nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych (prewencja, kształtowanie świadomości oraz możliwość zmiany praktyki przedsiębiorcy bez konieczności wszczęcia postępowania, co umożliwia szybsze podejmowanie działań przez Prezesa UOKIK),
• wyłączenie opóźnień w ramach grup kapitałowych z zakresu postępowań w sprawie nadmiernych opóźnień,
• wprowadzenie zasad przewalutowania świadczeń pieniężnych wyrażonych w walutach obcych.

4) pozostałe zmiany

• uprawnienie do niedochodzenia rekompensaty przez agencje wykonawcze – proponuje się, aby agencje wykonawcze w rozumieniu ustawy o finansach publicznych mogły nie dochodzić rekompensaty z tytułu opóźnienia w płatnościach w sytuacji, gdy jej kwota jest równa świadczeniu pieniężnemu albo większa od tego świadczenia,
• nałożenie obowiązku składania oświadczenia o swoim statusie na wszystkich dużych przedsiębiorców – obecnie tylko duzi przedsiębiorcy będący dłużnikami mają obowiązek składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o swoim statusie. W praktyce dochodzi do sytuacji kiedy ich duzi kontrahenci zatajają swój status, żeby móc korzystać z odsetek ustawowych lub z odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Ponadto proponuje się, aby oświadczenie było składane raz w danej relacji biznesowej, a aktualizacja byłaby wymagana w przypadku zmiany statusu – zgodnie z obowiązującymi przepisami oświadczenie składa się w przypadku każdej transakcji handlowej,
• wprowadzenie bezskuteczności postanowień umownych zakazujących albo ograniczających przelew wierzytelności, w transakcjach handlowych, w których wierzycielem jest MŚP, a dłużnikiem duży przedsiębiorca. Takie postanowienia umowne są szczególnie dotkliwe w relacjach asymetrycznych, w których występuje element przewagi kontraktowej,
• doprecyzowanie przepisów w zakresie wyłączenia stosowania ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych do długów objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym lub upadłościowym – w celu przeciwdziałania ewentualnym wątpliwościom interpretacyjnym w projekcie jednoznacznie wskazano moment, od którego przepisy ustawy nie mają zastosowania do tych długów,
• uchylenie art. 15r1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wraz z rozłożeniem w czasie możliwości dochodzenia roszczeń, które były objęte tym przepisem.

Na bieżąco śledzimy proces legislacyjny. Jeśli Twoja firma poszukuje skutecznego wsparcia prawnego w tym obszarze, zapraszamy do kontaktu: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.