Z dostępnych informacji można wyczytać, że Narodowy Instytut Zdrowia, zaktualizował utworzoną w 2017 roku, elektroniczną Bazę danych dotyczących zawartości izomerów trans kwasów tłuszczowych w środkach spożywczych (eBaza).
e-Baza pełni funkcje informacyjne i edukacyjne, umożliwia bezpośredni dostęp do aktualnej wiedzy na temat produktów, które mogą być źródłem izomerów trans kwasów tłuszczowych. Aktualnie e-Baza obejmuje dane dla ponad 900 środków spożywczych z dziewięciu (9) kategorii: koncentraty spożywcze; mleko i przetwory mleczne; produkty typu fast food; przekąski typu chipsy, prażynki, chrupki, snacki; środki spożywcze specjalnego przeznaczenia; tłuszcze roślinne; wyroby cukiernicze; wyroby ciastkarskie; ziarna zbóż i produkty zbożowo-mączne. Każda kategoria jest podzielona dodatkowo na kilka podkategorii i grup produktów.
Czym są izomery trans?
Izomery trans kwasów tłuszczowych (TFA – ang. Trans Fatty Acids, tłuszcze trans) są to wszystkie izomery geometryczne jednonienasyconych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, mające niesprzężone (rozdzielone przez przynajmniej jedną grupę metylenową [-CH2-]), podwójne wiązanie w konfiguracji trans. Dlaczego izomery trans są szkodliwe? Konieczność ograniczenia spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych i kwasów tłuszczowych typu trans wynika z faktu, iż są one składnikami diety mającymi znaczący wpływ przede wszystkim na ryzyko rozwoju zmian miażdżycowych oraz chorób układu sercowo-naczyniowego. Izomery trans przyczyniają się do wzrostu poziomu cholesterolu LDL („złego cholesterolu”) w surowicy oraz obniżenia poziomu HDL („dobrego cholesterolu”).
Gdzie występują izomery trans?
Oleje roślinne z natury nie zawierają tłuszczów trans. Kwasy tłuszczowe typu trans powstają poprzez przemysłowe, częściowe uwodornienie/utwardzenie olejów roślinnych, dzięki czemu z konsystencji płynnej przechodzą w stałą. Występują one także naturalnie – w produktach takich jak mleko, śmietana, tłuste sery, masło i mięso pochodzące od zwierząt przeżuwających, czyli np. krów i owiec.
Jak sprawdzić czy dany produkt jest źródłem szkodliwych izomerów trans?
Niektóre kraje (m. in. Kanada, Stany Zjednoczone) wprowadziły obowiązek znakowania żywności zawartością Trans Fat, co ułatwia konsumentom wybór takich produktów, w których zawartość izomerów trans jest najniższa, a w konsekwencji – wpływa na obniżenie poziomu izomerów trans w diecie. Jednak, zgodnie z polskim i europejskim prawem, producenci żywności nie muszą umieszczać na opakowaniach produktów informacji nt. zawartości izomerów trans, co uniemożliwia konsumentom sprawdzenie, czy w składzie danego produktu znajdują się izomery trans. Powinniśmy więc bardzo dokładnie czytać etykietę produktu i zwrócić uwagę na informację o zawartości „częściowo uwodornionych/częściowo utwardzonych olejów roślinnych”. Taki CZĘŚCIOWO utwardzony olej jest źródłem kwasów tłuszczowych typu trans.
Dostę do e-bazy izomerów trans
Baza izomerów trans dostępna jest publicznie, pod adresem: https://izomery.pzh.gov.pl/
