Przedstawiamy najnowszy (szósty) artykuł naszego cyklu „Przewaga kontraktowa pod lupą”.
Przedstawiamy najnowszy (szósty) artykuł naszego cyklu „Przewaga kontraktowa pod lupą”.W niniejszej publikacji poruszymy kwestię związaną z tym, w jakich sytuacjach Prezes UOKiK będzie interweniował ws. praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, jak zostało uregulowane samo postępowanie oraz jakie kompetencje przyznano Prezesowi UOKiK w projekcie znowelizowanej Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (Projekt).
Projektodawca w uzasadnieniu do projektu ww. Ustawy, wskazał, iż aby zagwarantować odpowiednie funkcjonowanie w łańcuchu produktów rolnych i spożywczych, kluczową kwestia jest dbanie o zachowanie dobrych relacji między wszystkimi jego ogniwami. Właśnie w tym celu Dyrektywa 2019/633 wprowadziła wspólne na terenie całej UE minimalne ramy w stosowaniu ujednoliconych procedur w odniesieniu do nieuczciwych praktyk handlowych w łańcuchu dostaw żywności, czego wyrazem jest właśnie projekt nowelizacji Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.
Wykorzystywanie przewagi kontraktowej
Przypominamy, że przewagą kontraktową, w rozumieniu ustawy, jest występowanie znacznej dysproporcji w potencjale ekonomicznym nabywcy względem dostawcy albo dostawcy względem nabywcy. Z kolei wykorzystywanie takowej przewagi kontraktowej jest nieuczciwe, jeżeli jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagraża istotnemu interesowi drugiej strony lub narusza taki interes (art. 6 projektowanej ustawy).
Brzmienie tego przepisu daje możliwość szerszego pojmowania i zastosowania, niż tylko w przypadkach wymienionych w art. 8 projektu ustawy, którym poświęciliśmy cały artykuł na naszej stronie: Lista praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową.
Postępowanie ws. praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową
Prezes UOKiK wszczyna postępowanie z urzędu, a sama procedura może być poprzedzona postępowaniem wyjaśniającym, jeśli okoliczności wskazują na możliwość naruszenia przepisów ustawy. Postępowanie wyjaśniające nie powinno trwać więcej niż 4 miesiące (jednakże może zostać przedłużone o miesiąc).
Zgłoszenie naruszenia i postępowanie wskutek zgłoszenia
Postępowanie, w sprawach praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, Prezes UOKiK również wszczyna z urzędu, co ma na celu objęcie ochroną zgłaszającego nieprawidłowości, przed identyfikacją. Zgodnie z art. 15 ust. 1 projektu ustawy, tak jak to ma miejsce obecnie, każdy może zgłosić Prezesowi UOKiK zawiadomienie dotyczące podejrzenia stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych. Wówczas, Prezes Urzędu przekazuje zgłaszającemu zawiadomienie o sposobie rozpatrzenia jego zawiadomienia wraz z uzasadnieniem.
Kontrola
Projekt ustawy zapewnia Prezesowi UOKiK także szerokie kompetencje kontrolne. W toku postępowania przewidziana jest możliwość przeprowadzenia kontroli przez pracowników z ramienia UOKiK bądź inspekcji handlowej. Dodatkowo, w razie potrzeby Prezes UOKiK może upoważnić do tego inne osoby, posiadające wiadomości specjalne. Projekt przyznaje Kontrolującym szereg praw, a samo postępowanie może być utrwalane za pomocą urządzeń rejestrujących obraz lub dźwięk. Co więcej, Prezes UOKiK może zwrócić się o wsparcie przy dokonywaniu czynności kontrolnych do innych organów państwowych, w tym także Policji.
Zakończenie postępowania
Postępowanie ws. praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową powinno być zakończone w ciągu 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia. Prezes UOKiK umarza postępowania w drodze postanowienia, w przypadku braku nałożenia kary pieniężnej na dany podmiot. Jeżeli jednak naruszenie zostanie stwierdzone, wówczas Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za nieuczciwie wykorzystującą przewagę kontraktową. Natomiast, w przypadku uprawdopodobnienia, że został naruszony zakaz, a strona, której jest zarzucane naruszenie tego zakazu zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań w celu zaprzestania naruszeń lub usunięcia ich skutków, Prezes może zobowiązać stronę do wykonania tych zobowiązań i określić termin ich wykonania. Zatem, projektowana ustawa przyznaje Prezesowi UOKiK kompetencje do wydawania decyzji, w tym decyzji zobowiązujących, o charakterze uznaniowym. Jednakże, co wymaga podkreślenia, projektowane przepisy, w zakresie postępowań w sprawach praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktowa, istotnie powielają rozwiązania proceduralne zawarte w dotychczasowej ustawie.
Dobrowolne poddanie się karze
Niewątpliwym novum w projekcie ustawy jest możliwość dobrowolnego poddanie się karze, jeżeli Prezes UOKiK uzna, że zastosowanie tej procedury przyczyni się do przyspieszenia postępowania. Takie rozwiązanie wzorowane jest na przepisach zawartych w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. Wówczas, wysokość kary może być obniżona, nie więcej niż o 50% w stosunku do kary jaka mogłaby zostać wydana, gdyby takiej procedury nie zastosowano.
Projektowana ustawa wchodzi w życie 1 listopada 2021 r., a celem Ustawodawcy jest poprawa i uzdrowienie relacji handlowych pomiędzy przedsiębiorstwami branży rolno-spożywczej. Powinna ona zagwarantować bardziej przejrzyste warunki funkcjonowania i zapewnić ochronę mikro, małym i średnim przedsiębiorcom prowadzącym działalność w obszarze sprzedaży produktów rolnych. Niewątpliwie, po lekturze projektu przedmiotowej Ustawy i przepisów doprecyzowujących możliwości interwencyjne Prezesa UOKiK, można pokładać nadzieję, iż po wejściu w życie przepisów, relacje pomiędzy przedsiębiorcami sektora rolno-spożywczego zmienią się na lepsze.
Nasz cykl „Przewaga kontraktowa pod lupą”
Zachęcamy również do zapoznania się z innymi publikacjami serii „Przewaga kontraktowa pod lupą”. W kolejnych artykułach będziemy szerzej omawiali między innymi:
- Jakie są priorytety UOKiK w zakresie przewagi kontraktowej?
- Jak będą wymierzane kary z tytułu naruszenia przewagi kontraktowej?
- ..... i wiele więcej! Zapraszamy do lektury!
