Przedstawiamy najnowszy (trzeci) artykuł naszego cyklu „Przewaga kontraktowa pod lupą”.
W niniejszym artykule poruszymy kwestię związaną z tym, jakie podmioty zostaną objęte projektem znowelizowanej Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (Projekt).
Na wstępie przypomnijmy, iż zgodnie z aktualnym brzmieniem Projektu przyjęto, że zakazane jest nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej nabywcy względem dostawcy lub dostawcy względem nabywcy.
Natomiast przewaga kontraktowa to występowanie znaczącej dysproporcji w potencjale ekonomicznym nabywcy względem dostawcy lub odwrotnie.
Kryterium obrotu rocznego
W związku z tym, iż celem regulacji jest zabezpieczenie przed praktykami stosowanymi przez większe podmioty wobec podmiotów mających mniejszą siłę przetargową, to dla oceny dysproporcji zaproponowano określony parametr, czyli odpowiednie progi obrotu rocznego – zarówno nabywcy, jak i dostawcy.
A zatem, regulacja dotyczy określonych nieuczciwych praktyk, które występują w związku ze sprzedażą produktów rolnych i spożywczych przez przedsiębiorców i są uzależnione od poziomu obrotów osiągniętych przez podmioty uczestniczące w transakcji. Dla uproszczenia, poziomy obrotów definiowane w art. 7 ust. 2 Projektu przedstawiamy w formie poniższej tabeli
Istotne jest, że przynajmniej jedna ze stron transakcji musi mieć siedzibę lub miejsce zamieszkania w UE – a niekoniecznie w Polsce.
Przypominamy, iż przepisy znajdują zastosowanie również w przypadku, gdy nabywcą produktów rolnych i spożywczych jest organ publiczny. Wówczas, wskazano jeden próg rocznych obrotów dostawcy – nieprzekraczający 350 000 000 EUR.
Rola kryterium obrotu rocznego
Wskazane kryterium obrotu ma być wartościową wyjściową dla ustalenia czy zaistniała przewaga kontraktowa pomiędzy podmiotami. W tym miejscu nasuwa się jednak pytanie, jaką rolę będą faktycznie odgrywały obroty w ustalaniu przewagi kontraktowej.
Jak dotąd, Prezes UOKiK korzystał z kryterium obrotów jedynie pomocniczo. Zgodnie z brzmieniem proponowanego projektu ustawy można przypuszczać, iż obroty będą miały decydujące znaczenie w ocenie znacznej dysproporcji w potencjale ekonomicznym podmiotu, bowiem parametr ten został wprost zamieszczony w Projekcie Ustawy.
Moment ustalania poziomu obrotów
Choć zarówno Dyrektywa, jak i proponowany projekt ustawy wskazują wartości na podstawie, których będzie można ustalić jakie podmioty będą podlegać ich rygorom, to jednak kluczową kwestią będzie sam moment ustalania poziomu obrotów.
W pierwotnym brzmieniu projektu ustawy wskazano, że brany pod uwagę będzie obrót uzyskany w roku obrotowym poprzedzającym rok obrotowy wszczęcia postępowania w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową. Takie rozwiązanie wywołało jednak sporą dyskusję, gdyż mogło rodzić niemałe problemy w kwestii praktycznego objęcia transakcji handlowych. W zależności od dynamiki rozwoju dostawcy lub nabywcy, dany poziom mógł nie zostać osiągnięty w chwili dokonywania transakcji handlowej, ale dopiero w momencie wszczęcia postępowania Prezesa UOKiK.
W wyniku konsultacji publicznych, w związku z licznie zgłoszonymi uwagami w powyższej kwestii, projektodawca uwzględnił przedstawione argumenty. W opublikowanym zestawieniu raportującym wynik konsultacji publicznych wskazano proponowaną zmianę art. 7 ust. 4 Projektu, w ten sposób, iż kluczowym kryterium jest roczny obrót uzyskany w roku obrotowym poprzedzającym rok obrotowy stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową.
Dzięki tej zmianie adresaci norm prawnych będą mogli skutecznie ustalić, czy posiadają przewagę kontraktową w momencie dokonywanie danej transakcji.
Grupy kapitałowe
W pierwotnym brzmieniu zaproponowanego Projektu ustawy nie został uwzględniony potencjał grupy kapitałowej przedsiębiorcy, co wiązało się z ryzykiem, że polskie sieci handlowe mogłyby błędnie mieć przewagę kontraktową wobec dużych, międzynarodowych koncernów. Najnowsza treść projektu ustawy przy ocenie dysproporcji w potencjale ekonomicznym bierze pod uwagę także grupy kapitałowe, a każda sprawa będzie badana indywidualnie przez UOKiK.
Mimo, iż ostateczna treść zrewidowanej wersji Projektu Ustawy nie jest jeszcze znana, to niewątpliwie ostatnio przedstawione konkluzje konsultacji publicznych rozwiały część wątpliwości odnośnie tego, jakie podmioty będą podlegały rygorom projektowanej regulacji.
Co dalej?
W kolejnych artykułach będziemy pogłębiali tematykę przewagi kontraktowej i omówimy najbardziej istotne aspekty proponowanych regulacji, które będą obowiązywać najpóźniej od 1 listopada br.
Zachęcamy również do zapoznania się z innymi publikacjami serii „Przewaga kontraktowa pod lupą”:Na jakim etapie jest implementacja Dyrektywy 2019/633 w Polsce oraz Czy implementacja Dyrektywy 2019/633 wzmocni ochronę sektora rolno-spożywczego przed nieuczciwymi praktykami handlowymi.
W kolejnych artykułach będziemy szerzej omawiali między innymi:
- Jak długa będzie lista zakazanych praktyk handlowych?
- Czym się będą różnić tzw. praktyki „czarne” od praktyk „szarych”?
- Jakie rabaty nie będą dozwolone?
- W jakich sytuacjach będzie interweniował Prezes UOKiK?
- Jakie są priorytety UOKiK w zakresie przewagi kontraktowej?
- Jak będą wymierzane kary z tytułu naruszenia przewagi kontraktowej?
- ..... i wiele więcej! Zapraszamy do lektury!
